برفک دهان چیست و راه درمان برفک دهان را می دانید؟
برفک نوعی عفونت قارچ دهانی است که معمولاً نوزادان و کودکان کوچکتر را درگیر می کند، اما ممکن است بزرگسالانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز مبتلا شوند. برفک ناشی از قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس Candida albicans است. برفک با علائمی مانند لکه های سفید یا ضایعاتی سفید رنگ در دهان و همچنین با قرمزی و سوزش شناخته می شود.
قارچ کاندیدا به طور طبیعی در دهان و سایر مناطق بدن زندگی می کند بدون اینکه مشکلی ایجاد کند. اما اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل وضعیت سلامتی یا دارو دچار اختلال شده باشد ، این قارچ می تواند از کنترل خارج شود و منجر به برفک شود. برفک دهان به خودی خود برطرف می شود اما برخی داروها و اقدامات بدون تجویز پزشکی می توانند به بهبود آن کمک کنند. در بعضی موارد ، ممکن است نیاز به درمان با داروهای تجویز شده ضد قارچ باشد.
آیا برفک دهان مسری است ؟
برفک دهان مسری محسوب نمی شود. به طور معمول از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود ، مگر اینکه یک شخص دارای سیستم ایمنی ضعیف باشد. در برخی موارد ، برفک می تواند بین یک نوزاد و مادر شیرده منتقل شود.
چه عواملی باعث برفک دهان می شوند ؟
برفک در اثر رشد بیش از حد یک قارچ به نام Candida albicans ایجاد می شود . قارچ کاندیدا معمولاً بی خطر است ، مگر اینکه از کنترل خارج شود. گاهی اوقات پس از یک دوره آنتی بیوتیک خوراکی اتفاق می افتد . اگر از استروئیدهای استنشاقی استفاده می کنید (مانند اسپری آسم) ، بهداشت دهان و دندان ضعیف داشته باشید یا سیستم ایمنی بدن شما سرکوب شود نیز ممکن است این عارضه رخ دهد.
چه عواملی احتمال ابتلا به برفک دهان را افزایش می دهد ؟
از جمله عواملی که میتواند احتمال افزایش برفک دهان را در فرد داشته باشد ، میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- داشتن پروتز یا داشتن شرایطی که باعث خشکی دهان می شود.
- مصرف مواد مخدر
- ابتلا به سوء تغدیه
- نقص سیستم ایمنی بدن
- شیمی درمانی
- استرس شدید و طولانی
- دیابت
- مصرف داروهایی مانند پردنیزون ، کورتیکواستروئیدهای استنشاقی یا آنتی بیوتیک هایی که تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها در بدن شما را مختل می کنند.
برفک دهان چه شکلی است ؟
برفک به طور معمول به شکل یک پوشش سفید مخملی یا لکه های خامه ای ظاهر می شود که در سطوح داخلی دهان ظاهر می شود. اگر پوشش سفید خراش داده شود، زخم های ملتهب قرمز و زیر آن مشخص می شود. برفک اغلب حس چشایی شما را ضعیف می کند ، که می تواند لذت خوردن و نوشیدن را از بین ببرد. همچنین هنگام غذا خوردن و مسواک زدن فرد مبتلا احساس ناخوشایندی را تجربه میکند.
در نوزادان و کودکان، مسائلی مانند کج خلقی و تحریک پذیری هنگام تغذیه ممکن است نشانه برفک باشد ، اگرچه ممکن است برخی از نوزادان ناراحتی احساس نکنند. علائم برفک دهان (مانند پوشش سفید داخل دهان و گلو) برای نوزادان ، کودکان و بزرگسالان یکسان است.
عوارض برفک دهان
برای افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند ، کسانی که دارای سیستم ایمنی نقص هستند (مانند افرادی که تحت درمان سرطان هستند یا افراد مبتلا به ایدز و نوزادانی با وزن بسیار کم ، درمان سریع برای جلوگیری از عوارض بعدی آن بسیار مهم است. هنگامی که برفک در کسی که احتمال خطر افزایش عوارض را دارد درمان نشود ، قارچ کاندیدا می تواند وارد جریان خون شود و باعث گسترش عفونت به سایر قسمت های بدن شما شود (کاندیدیازیس سیستمیک).
کاندیدیازیس سیستمیک می تواند منجر به تعدادی بیماری جدی و حتی تهدید کننده زندگی شود ، بیماری هایی مانند مننژیت(در مغز) و آندوکاردیت(در قلب). چنین عفونت هایی می توانند مری شما را نیز تحت تأثیر قرار دهند (باعث ازوفاژیت می شود) ، چشم ها ( اندوفتالمیت)، و مفاصل (آرتروز).
چه موقع برای درمان برفک دهان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر:
- کودک یا کودک شما از خوردن غذا امتناع می کند
- شما یا فرزندتان علائمی برفک مانند، پوشش سفید یا لکه های داخل دهان دارید
- شما در حال شیردهی هستید و دارای نوک پستان ترک خورده یا دردناک (یا سایر علائم عفونت پستان ها) هستید.
- شما یا فرزندتان علائم برفک دارید که با درمان یا در صورت عود علائم دیگر بهبود نمی یابند
- شما یا فرزندتان علائم جدید یا بدتری پیدا می کنید،
در این صورت حتما به پزشک مراجعه کنید.
برفک دهان چگونه درمان می شود؟
موارد خفیف برفک را می توان با تمرکز بر بهداشت دهان و دندان و مصرف برخی خوراکی های خانگی مانند ماست پروبیوتیک برای کنترل علائم برفک به خودی خود برطرف کرد. در موارد خفیف برفک که پس از مصرف آنتی بیوتیک ظاهر می شود ، ممکن است پروبیوتیک یا ضد قارچ بدون نسخه لازم باشد. در موارد تهاجمی تر ، بسته به سن و شدت شما ممکن است داروی ضد قارچ تجویز شود.
درمان های خانگی و سبک زندگی برفک دهان
برفک دهان در نوزادان اغلب طی یک یا دو هفته بدون درمان از بین می رود ، بنابراین ممکن است نیازی به درمان نباشد. با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید که آیا ماست پروبیوتیک برای نوزادان بالای شش ماه مناسب است یا خیر. این ماده لاکتوباسیل ( باکتریهای پروبیوتیک ) را برای توقف تحریک قارچ در دهان فراهم می کند.
غذاها و نوشیدنی های سرد می توانند احساس سوزش و خارش همراه با برفک را تسکین دهند. یخمک، بستنی ، سوپ های خنک ، اسموتی ها و نوشیدنی های حاوی یخ خرد شده می توانند به طور موقت به کاهش این ناراحتی کمک کنند. برای تسکین می توانید از قرقره آب نمک گرم (۱/۲ قاشق چای خوری نمک در ۱ فنجان آب گرم) استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که بچه ها پس از اتمام قرقره مایع را تف کنند.
تمیز نگه داشتن دهان قسمت مهمی از درمان است. بعد از خوردن غذا و بعد از مصرف داروها دهان خود را با آب بشویید (غیر از داروهایی که برای پوشاندن دهان برای مقابله با قارچ است). از مسواک نرم استفاده کنید و دو بار در روز دندان ها، لثه ها و زبان خود را مسواک بزنید. دندان های مصنوعی خود را تمیز نگه دارید و روزانه آنها را ضد عفونی کنید. از دهان شویه های حاوی الکل خودداری کنید ، زیرا ممکن است احساس سوزش را تشدید کند.
روغن نارگیل، سرکه سیب، برگ زیتون و روغن درخت چای هم به سبب دارا بودن خواص آنتی باکتریال برای درمان برفک دهان بسیار موثر هستند.
روش های درمانی بدون نسخه برفک دهان :
قرص های بدون نسخه پزشک و نوشیدنی های فعال با اسیدوفیلوس و لاکتوباسیل می توانند به بازیابی باکتری های مفید به دهان و دستگاه گوارش کمک کنند. این موارد می توانند در موارد خفیف برفک پس از استفاده از آنتی بیوتیک برای اهداف دیگر مناسب باشند. آنها به بازیابی باکتری در دستگاه روده شما کمک می کنند ، که اغلب پس از درمان با آنتی بیوتیک توصیه می شود.
محلول ژنتیان بنفش یا یک درمان قدیمی بدون نسخه است که برای نوزادان و بزرگسالان از جمله مبتلایان به اچ آی وی استفاده می شود. این داروی سنتی همچنان محبوب است زیرا کم هزینه ، ایمن و موثر است.
ژنتیان بنفش داخل دهان زده می شود و مناطق آسیب دیده را می پوشاند. نباید آن را قورت داد ، بنابراین باید در مورد نوزادان و کودکان خردسال احتیاط کنید. این دارو دو تا سه بار در روز و به مدت سه روز استعمال می شود. رنگ بنفش آن ضد عفونی کننده است. برخی از افراد هستند که هنگام استفاده از ژنتیان بنفش تحریک موضعی پوست و دهان دارند و واکنش های جدی ندرتا وجود دارد.
درمان های پزشکی برفک دهان :
هدف از هرگونه درمان برفک دهان متوقف کردن گسترش سریع قارچ است اما بهترین روش ممکن به سن شما ، سلامت کلی و علت عفونت بستگی دارد. از بین بردن دلایل اساسی در صورت امکان می تواند از پیشرفت و گسترش آن جلوگیری کند.
در تعیین نحوه درمان برفک ، پزشک سن ، شرایط سلامتی ، شدت عفونت و احتمال گسترش سریع عفونت را در بیمار بررسی می کند . اگر مورد شما خفیف تا متوسط باشد ، یک قرص ضد قارچ ، دهانشویه یا مایع درمان معمول خواهد بود. موارد شدیدتر معمولاً داروی ضد قارچی خوراکی یا وریدی تجویز می شود.
در بزرگسالان و کودکان سالم :
پزشک ممکن است داروی ضد قارچ را تجویز کند که این به شکل های مختلفی نظیر مکمل ها ، قرص ها یا مایعات موجود است و اگر این داروهای موضعی مؤثر نباشند ، ممکن است داروهای دیگری توصیه شود .
نوزادان و مادران شیرده :
اگر در حال شیردهی هستید و نوزاد شما برفک دهان دارد ، شما و کودک می توانید عفونت را منتقل کنید. پزشک ممکن است یک داروی ضد قارچ خفیف برای کودک شما و یک کرم ضد قارچ برای سینه شما تجویز کند.
بزرگسالانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند :
بیشتر اوقات پزشک داروهای ضد قارچ را توصیه می کند.
درمان برفک دهان بصورت دارویی در نوزادان و بزرگسالان :
- برای درمان دارویی برفک دهان پزشکان به مدت ده روز قطره نیستاتین یا کلوتریمازول موضعی را توصیه می کنند.
- پزشک برای درمان برفک دهان در بزرگسالان، ترکیبات استروئیدی و فلوکونازول و داروهایی مانند نیستاتین، میکونازول، آموفوتریسین را تجویز می کند.
- مصرف محلول دهانشویه نیستاتین یک ترکیب آنتی بیوتیک ضد قارچی تتراماکرولیدی است که مصرف آن چهار بار در روز در درمان برفک دهانی تاثیر دارد.
- دهانشویه کلرهگزیدین، نیز که یک دهانشویه آنتی سپتیک است ، یک داروی موضعی ضد باکتری و قارچی کاندیدا است که در درمان برفک دهان موثر است.
برفک دهان بدون درمان چه مدت طول می کشد ؟
در نوزادان و کودکان ، موارد خفیف برفک ممکن است طی یک یا دو هفته بدون درمان برطرف شود. اما برفک می تواند به طور مداوم از نوک سینه مادر شیرده یا از پستانک یا بطری به دهان نوزاد منتقل شود و برعکس. در این موارد ، ممکن است درمان های ضد قارچی مفید واقع شود. گزینه های درمان برفک همیشه باید با پزشک متخصص اطفال در میان گذاشته شود
برفک دهانی و درمان آن – پیشگیری از ابتلا به برفک دهان :
اقدامات زیر می تواند سبب کاهش احتمال ابتلا به برفک دهانی شود:
– شستشوی مرتب دهان
اگر از استنشاقی کورتیکواستروئید استفاده می کنید، حتماً بعد از مصرف آن دهان خود را با آب بشویید یا دندان های خود را مسواک بزنید. دست کم روزانه دو بار دندان های خود را مسواک بزنید و نخ دندان استفاده کنید.
– عدم مصرف دخانیات
خودداری از استعمال سیگار و مواد دخانی هم احتمال ابتلا به برفک را کاهش می دهد.
– نگهداری صحیح پروتزها و دندانهای متحرک
شب ها دندانهای متحرک خود را از دهان خارج کنید و مطمئن شوید که پروتزها متناسب و اندازه هستند و سبب تحریک نمی شوند. روزانه پروتزهای خود را شستشو دهید و بهترین روش برای تمیز کردن نوع دندانهای متحرک خود را از دندانپزشک تان بپرسید.
– ملاقات منظم با دندانپزشک
مرتباً دندانپزشک خود را ملاقات کنید ، به ویژه اگر دیابت دارید یا دندانهای متحرک دارید ، از دندانپزشک خود بپرسید که چند بار نیاز به ویزیت دارید.
– توجه به تغذیه
سعی کنید میزان مصرف غذاهای حاوی قند را کمتر کنید چرا که آنها ممکن است سبب رشد بیشتر قارچ کاندیدا شوند.
– کنترل قند خون
در صورت ابتلا به دیابت ، قند خون را همواره کنترل کنید . قند خون کنترل شده می تواند میزان قند موجود در بزاق شما را کاهش داده و رشد قارچ کاندیدا را کاهش دهد.
– درمان کردن خشکی دهان
از پزشک خود در مورد راه های پیشگیری یا درمان خشکی دهان خود بپرسید.
توصیه ها برای درمان برفک دهان :
از آنجا که وجود برفک در بزرگسالان سالم و در کودکان بزرگتر یا نوجوانان به طور کلی هنگامی که سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف شده است یا در صورت داشتن برخی شرایط پزشکی خاص بروز می کند ، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دهد که آیا لازم است از نظر سلامتی مورد ارزیابی قرار بگیرید یا خیر. به عنوان مثال، شرایط پزشکی مانند دیابت گاهی اوقات با برفک همراه است.
اگر مطمئن نیستید که سیستم ایمنی بدن شما مختل شده است یا بیشتر در معرض خطر عوارض هستید ، به پزشک خود مراجعه کنید. بسیاری از داروهای رایج (مانند کورتیکواستروئیدها و آنتی بیوتیک ها) می توانند واکنش ایمنی بدن را کاهش دهند.