مراقبت از ارتودنسی دندان – بایدها و نبایدهایی که لازم است بدانید

مراقبت از ارتودنسی دندان

مراقبت از ارتودنسی دندان وتمیز نگه داشتن بریس و دندان‌ها در طول درمان ارتودنسی یکی از مهم‌ترین بایدهای درمان ارتودنسی است، البته این کار آسان نیست و باید زمانی بیشتر از حد معمول به آن اختصاص داده شود. چنانچه مراقبت های بهداشتی دهان و دندان به خوبی رعایت نشود، لکه‌هایی دائمی روی دندان‌ها ایجاد می‌شود که پس از خارج کردن بریس روی دندان‌های ردیف و مرتب شده خودنمایی خواهد کرد. به علاوه احتمال پوسیدگی دندان نیز، البته با درصد شیوع کمتر وجود دارد.

دندان زمانی تغییر رنگ می‌دهد که باکتری‌های موجود در پلاک، یعنی ماده سفید جمع شده در اطراف بریس، مواد معدنی سطح دندان را از بین ببرد و لکه سفید دائمی به جا بگذارد. دکتر ارتودنسی معتقد است تمیز نگه نداشتن بریس جمع شدن پلاک و تورم لثه را نیز به دنبال خواهد داشت.

در ارتودنسی از پشت دندان که روش گران قیمتی است، براکت ها به سطوح داخل دندانها چسبانده شده و نامرئی می باشد. البته تنها برای کیس های با نامرتبی اندک توصیه می گردد. دانستن باید ها و نباید های مراقبتی میتواند به درمان صحیح و بدون آسیب دیدن وضعیت دهانی و دندانی کمک بسیار بزرگی داشته باشد .

اما لازم است در همین ابتدای امر به این موضوع توجه داشته باشید که در هر یک از روش های ارتودنسی در صورتی که به مراقبت از ارتودنسی دندان توجه لازم و کافی را نداشته باشید ، درمان شما میتواند با مشکلات بسیاری جدی برای سلامت و بهداشت دهان و دندان شما روبرو شود .

مراحل ارتودنسی دندان چگونه است ؟

بیاید قبل از بررسی مراقبت از ارتودنسی دندان با هم به این سوال جواب دهیم که بعد از ارتودنسی دندان شما چه احساسی خواهید داشت و آیا این درمان باعث ایجاد ناراحتی برای شما میشود یا خیر ، برای پاسخ به این سوال میتوان مراحل طی درمان را اینگونه توضیح داد :

روز اول بعد از ارتودنسی شدن دندان ها

• جایگذاری بریس‌ها به هیچ وجه دردناک نیست.
• بریس‌ها می بایست در دهان شما تنظیم شود بنابراین ممکن است برای مدت کوتاهی غذا خوردن شما را با وقفه مواجه کند.
• در بعضی موارد مشاهده شده است که دندان ها حساس شوند.

سه روز اول بعد از ارتودنسی دندان

• در سه روز اول ارتودنسی به علت اینکه دندان‌ها به فشار ناشی از بریس‌ها عادت ندارند، ممکن است شما کمی احساس درد و ناراحتی در دندان‌ها و اطراف لب‌ها و گونه‌ها تا زمان تنظیم بریس‌ها حس نمایید.
• برای کاهش دادن درد و ناراحتی از موم یا سیلیکون استفاده می کنند که باید روی بریس ها به کار برده می شود.
• داروهای مسکن و ضد درد همچون ژلوفن بدون نیاز به نسخه پزشک هم مورد استفاده قرار می گیرند.
• شستشوی دهان با آب گرم و نمک باعث کاهش درد خواهد شد.

هفته اول بعد از ارتودنسی دندان

• ناراحتی و دردی که به خاطر قرار دادن بریس ها ایجاد شده بود، از بین خواهد رفت.
• دندان‌ها به وجود بریس‌ها عادت کرده و در نتیجه غذا خوردن راحت‌تر می‌شود.

مراقبت از ارتودنسی دندان شامل چه نکاتی است ؟

• بیمار بهتر است پس از قرار گرفتن دستگاه ارتودنسی در دهان ، بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کند.
• از مسواک مخصوص ارتودنسی و نخ دندان استفاده نماید.
• از دهانشویه های ویژه برای شستشوی دهان خود استفاده کند.
• در صورتی که پس از قرار دادن دستگاه در دهان ، بیمار احساس درد داشت می تواند با اجازه متخصص ارتودنسی از مسکن استفاده کند.
• بیمار بایستی از غذاهای سفت مانند ته دیگ ، ذرت و غیره استفاده نکند.
• بیمار بهتر است در حین درمان ارتودنسی از انجام ورزش های رزمی خودداری کند یا در هنگام انجام آن ورزش ها از محافظ دستگاه ارتودنسی استفاده نماید.

حتما بخوانید : مراقبت از ایمپلنت دندان – بایدها و نبایدها

از جمله مراقبت بعد از ارتودنسی دندان این است که در صورتی که سیم و براکت ارتودنسی ثابت باعث ناراحت لب و گونه بیمار شود بایستی از موم ارتودنسی بر روی براکت استفاده  کند تا مانع از ناراحتی شود.

• کودکان بهتر است در هنگام شنا کردن به صورت طولانی دستگاه متحرک ارتودنسی را از دهان خود خارج کنند تا برای تنفس شان مشکلی ایجاد نشود.
• جلسات تعیین شده برای ارتودنسی را به صورت مرتب حضور پیدا کنند تا وقفه ای در درمان آنها ایجاد نشود.
• در صورتی که جراحی فک همراه با ارتودنسی انجام داده اید تا چند روز از زدن مسواک در ناحیه جراحی شده خودداری کنید و با یک دستمال تمیز دندان های خود را تمیز کنید.
• بعد از جراحی فک تا چند روز از غذاهای آبکی استفاده کنید.
• در صورت مشاهده هر نوع مشکلی حتما جراح فک خود را  مطلع کنید.
• در صورتی که از دستگاه ارتودنسی متحرک استفاده می کنید در نگه داری آن کوشا باشید و آن را در دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار ندهید.

نکات تغذیه برای مراقبت از ارتودنسی دندان

رعایت در خوردن و آشامیدن برای مراقبت بعد از ارتودنسی دندان شامل نکاتی است که دانستن آن به روند بهبودی کمک میکند ، به خاطر داشته باشید پس از چسباندن سیم های ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد :

• پس از نصب براکت، تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
• در روزهای اول از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، شکالت، نوشابه، چای، قهوه و … خودداری کنید.
• از جویدن آدامس و خوردن خوراکی های سفت و چسبنده مانند ته دیگ، گز و تافی برای جلوگیری از شکسنت و کج شدن سیم های ارتودنسی به شدت اجتناب کنید.

جهت جلوگیری از گیر مواد غذایی و پوسیدگی دندان ها می بایست براکت ها و سیم های ثابت ارتودنسی توسط مسواک های مخصوص و برس های بین دندانی متیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ دندان ها جلوگیری شود.

• هنگام فعالیت های شدید ورزشی و سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا، مراقب سیم های ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
• از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام … خودداری کنید.
• در صورت افتادن یا شل شدن براکتها، به کلینیک مراجعه منایید.
• با مشاهده هرگونه زخم و ممانعت در غذا خوردن و صحبت کردن، هرگز براکت را دستکاری نکنید و به کلینیک مراجعه کنید.
  

نحوه صحیح مسواک زدن برای مراقبت از ارتودنسی دندان

نحوه صحیح مسواک زدن یکی از روش های مهم مراقبت از ارتودنسی دندان است .مسواک زدن دندان ها بعد از ارتودنسی دندان به همان تعداد دفعاتی که دندان های بدون ارتودنسی در طول شبانه روز مسواک زده می شوند، می بایست مسواک و تمیز شوند. دندان‌های ارتودنسی را باید پس از هر وعده غذایی یا حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه مسواک زد. نحوه صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی به صورت زیر است:

• مسواک را موازی با زمین روی کنار دندان بگیرید. سر مسواک را از یک دندان به دندان دیگر مطابق قوس طبیعی دندان‌ها و لثه‌ها حرکت دهید.
• مسواک را چند ثانیه روی هر دندان نگه دارید. اگر از مسواک برقی استفاده می‌کنید، نیازی نیست آن را محکم فشار دهید یا بسایید، فقط بگذارید مسواک روی دندان باقی بماند.
• مسواک زدن سطح داخلی دندان ها، بالای دندان و همچنین دندان‌های عقب دهان یعنی آسیا‌ها را فراموش نکنید.
• برای تمیز کردن براکت‌ها مسواک را به صورت زاویه‌دار روی آنها بگیرید، تمیز کردن زیر سیم‌ها را فراموش نکنید.
• به خاطر داشته باشید که باید مسواک یا خمیردندان را هر سه ماه یکبار عوض کنید تا همچنان اثرگذار باشند.

روش صحیح نخ کشیدن برای مراقبت از ارتودنسی دندان

به منظور مراقبت از ارتودنسی دندان لازم است به نخ دندان توجه داشته باشید . مهم نیست نخ کشیدن چقدر سخت یا زمانبر است، دندان‌ها را باید هر شب بعد از مسواک زدن نخ بکشید؛ چرا که بریس و سیم کشی دندان گیر غذایی را به شدت افزایش می‌دهد و مسواک زدن این ذرات را خارج نمی‌کند.

از آنجایی که نخ کشیدن دور سیم‌ها دشوار است، نخ معمولی برای دوران ارتودنسی مناسب نیست. در مدت ارتودنسی باید از نخ مخصوص ” threader floss” استفاده کرد که به دلیل داشتن سر سفت می‌توان با آن بین براکت‌ها را نیز نخ کشید. همچنین می‌توان از نخ معمولی و threader floss پلاستیکی مجزا استفاده کرد. طریقه نخ کشیدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:

• نخ را زیر سیم ببرید و وارد فضای بین دو دندان کنید. نخ را بکشید تا طول کافی از آن در هر دو دست باقی بماند، سپس هر سر نخ را با یک انگشت اشاره بگیرید.
• نخ را به آرامی چند بار بین دندان‌ها جلو و عقب ببرید.
• پس از آن که به خط لثه رسیدید، نخ را به شکل C حلقه کنید.
• زیر خط لثه را نیز با حرکت ملایم رو به بالا و پایین نخ بکشید.
• نخ را با احتیاط بیرون بکشید و سپس تمام این مراحل را بقیه برای دندان‌ها تکرار کنید.

ممکن است لثه‌ها هفته اول خونریزی کند، که کاملاً طبیعی است. لثه‌ها به مرور سفت می‌شوند و به نخ کشیدن عادت می‌کنند.

حتما بخوانید : مراقبت از دندان کودکان – بایدها و نبایدها

عوارض عدم رعایت نکات مراقبت از ارتودنسی دندان

به منظور مراقبت از ارتودنسی دندان باید بدانید که تمیز نکردن بریس ها باعث پوسیدگی دندان، بیماری لثه و دیگر مشکلات جدی دهان و دندان می‌شود، علاوه بر این که باعث به وجود آمدن لکه بر روی دندان‌ها و جمع شدن جرم روی دندان‌ها می شود، ظاهری زشت به آنها می‌دهد و نفس نیز بدبو می‌شود. تمیز نکردن بریس ها هم باعث می شود که زمان درمان افزایش پیدا کند. اگر وضعیت دندان‌ها بسیار وخیم باشد، متخصص ارتودنسی به ناچار درمان را متوقف می‌کند، بریس را از دهان خارج می‌کند و منتظر می‌ماند که ابتدا دندان‌ها و لثه‌ها درمان شوند.

بنابر این رعایت بهداشت و مراقبت از ارتودنسی دندان در این دوران بسیار مهم است بنا این موارد را جدی بگیرید:

• دندان‌ها را ۳ یا ۴ بار در روز مسواک بزنید.
• پس از مسواک زدن از دهانشویه استفاده کنید.
• حداقل روزی یک بار نیز از نخ دندان استفاده کنید.

این نکات را برای مراقبت از ارتودنسی دندان به خاطر داشته باشید

2- رعایت بهداشت دهان و دندان

• همیشه هنگام تمیز کردن دندانها از یک سمت آغاز کنید و تک تک دندانها را باید پاک نمایید تا به سمت دیگر ختم شود. اگر این نظم رعایت شود پاک کردن تمامی دندانها انجام می‌شود. همواره به یاد داشته باشید که تمیز کردن دندانهای عقبی نیز به خوبی دندان های جلویی به درستی صورت گیرد.
• پس از تمیز کردن و یا در حین آن دندانهای خود را در آینه مشاهده نمایید که آیا تمامی قسمتها تمیز شده اند و آیا مواد غذایی در بین دستگاهها باقی مانده اند یا خیر. دقت کنید که حد فاصل براکت و لثه را کامل از مواد غذایی پاک کنید.  

تمیز کردن دندانهای دارای ارتودنسی ثابت مشکل تر از تمیز کردن دندانهای بدون دستگاه می‌باشد. ولی با رعایت بهداشت مناسب می‌توان از ایجاد مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و مشکلات لثه جلوگیری نمود.

• با توجه به وجود ارتودنسی در دهان،  استفاده از نخ دندان مشکلتر می‌باشد. ارتودنتیست به شما آموزش می دهد که چگونه با نخ دندان مخصوص (سوپرفلاس)، بین دندانها را تمیز کنید. نخ دندان مخصوص، عبور دادن نخ از زیر سیم های ارتودنسی را تسهیل می نماید.
• استفاده از دهان شویه ها به همراه مسواک و نخ دندان، باعث تقویت اثر مسواک و نخ دندان و کاهش میکروب ها در محیط دهان می گردد. مطالعات نشان داده است که دهان شویه قادر است تعداد میکروبها در اطراف دستگاههای ارتودنسی را کاهش دهد و سبب کاهش پوسیدگی و بیماری لثه در بیماران ارتودنسی شود.