مراقبت از دندان کودکان – باید ها و نبایدهای که لازم است بدانید

مراقبت از دندان کودکان

مراقبت از دندان کودکان به خصوص مراقبت از دندان شیری به همان اندازه مهم می‌باشد که دندان‌های دائمی نیاز به مراقبت دارند و اگر به آن‌ها توجه نشود و مراقبت‌های لازم برای آن‌ها صورت نگیرد کودک شما دچار مشکلاتی می‌شود. عدم مراقبت از دندان‌های شیری باعث تاثیرات بدی بر روی فک و صورت و همچنین دندان‌های دائمی می‌شود و می‌تواند آثار مخربی را در پی داشته باشد. بسیاری از والدین به علت عدم آگاهی و تصور اینکه این دندان ها موقتی بوده اهمیتی چندان به حفظ سلامتی و بهداشت آنها نمیدهند در حالی که این دندان ها و به خصوص مراقبت از آنها بسیار مهم و ضروری است .

اهمیت مراقبت از دندان کودکان

اولین دندان‌های کودک را دندان‌های شیری می گویند. تا سن 12 سالگی، اکثر این دندان‌ها و یا شاید همه‌ی آن‌ها بیافتند و جایشان را به دندان‌های دائمی بدهند با این وجود تمیز نگه داشتن و مراقبت از دندان‌های شیری کودک از اهمیت بسیاری برخوردار است. کودک برای تغذیه‌ی مناسب، درست صحبت کردن به این دندان‌ها نیاز دارد. رعایت بهداشت دهان و دندان حتی قبل از روییدن اولین دندان‌های شیری کودک باید آغاز شود.

رعایت بهداشت دهان و دندان از سنین خیلی پایین، در جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان حائز اهمیت است . آموزش بهداشت دهانی اولیه به کودکان نیز از درجه اهمیت بسیاری برخوردار است. چرا که در بسیاری از موارد دندان‌های دائمی از الگوی دندان شیری پیروی می‌کنند به علاوه بسیاری از مشکلات دندان‌ها نظیر پوسیدگی از دوران کودکی آغاز می‌شود. درصورتی‌که دندان‌های کودکتان دچار پوسیدگی شود و تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است منجر به دردی شدید و عفونت گردد.

این عفونت می‌تواند تا صورت و یا نواحی دیگری از بدن او گسترش بیابد و او را بیمار کند. یک عفونت شدید همچنین می‌تواند به دندان‌های دائمی کودک که در زیر استخوان فک و درست در زیر دندان‌های شیری او در حال رشد هستند، آسیب برساند.

پس به خاطر داشته باشید مراقبت از دندان ها را از همان دوران کودکی آغاز میشود

آیا دندان کودکان دچار پوسیدگی میشود

در جواب به این سوال باید بگوییم بله دندان‌های شیری تنها به فاصله چند ماه از رویش خود ممکن است دچار پوسیدگی شود. چنانچه نوزاد با مکیدن شیشه شیر حاوی شیر، آب میوه یا چای به خواب رود، کرم خوردگی زودهنگام دندان‌ها، موسوم به پوسیدگی دندان با شیشه شیر رخ می‌دهد، البته ترکیب این عادت مضر با دیگر عامل‌های پوسیدگی‌زا، از قبیل باکتری‌های پوسیدگی‌زا، جریان آب دهان و محیط اسیدی است که به دندان‌ها آسیب می‌زند.

• ابتدا لکه‌های سفیدرنگی روی دندان‌های جلویی ایجاد می‌شود که نباید با لکه‌های مربوط به مواد غذایی اشتباه گرفته شود. این مرحله مرحله اول پوسیدگی است که پس از مدتی دندان‌های عقبی را نیز درگیر می‌کند.
• پیشرفت پوسیدگی بسیار سریع است.
• شیر خوردن شبانه از سینه مادر نیز در درازمدت همین اثر را به جا می‌گذارد.

حتما بخوانید : مراقبت بعد از ایمپلنت دندان – بایدها و نبایدها

نکات طلایی در مراقبت از دندان کودکان ( دندان شیری )

رعایت این نکات به منظور حفظ و مراقبت از دندان کودکان به خصوص شیری ضروری است ، با رعایت این نکات میتوان انتظار داشت دندان های شیری به بهترین شکل رویش پیدا کرده و آماده رشد و جایگزینی دندان های دایمی شوند :

1- استفاده از مواد قندی مناسب

اکثر والدین فکر می‌کنند که اگر کودک به جای شکلات، توت خشک، انجیر و کشمش استفاده کند آسیب کمتری به دندان‌های او می‌رسد اما واقعیت این است که این مواد غذایی به دندان‌ها می‌چسبند و بیشتر به آن‌ها آسیب می‌رساند. بهتراست موادغذایی انتخاب کنید که زودتر از روی دندان پاک می‌شود.

2- استفاده از مسواک برای مراقبت از دندان شیری

استفاده از مسواک را از سنین پایین به کودک خود بیاموزید و برای تشویق آن‌ها به مسواک زدن نیز می‌توانید از راه‌های مختلف استفاده کنید تا نتیجه مطلوب را بگیرید. همچنین تا قبل از این که خود او توانایی مسواک زدن را داشته باشد شما می‌توانید به او کمک و زمینه اشتیاق را برای او فراهم کنید. 

3- کاهش استفاده از مواد قندی در ساعات پایانی روز

هر چه به شب و زمان خواب کودک نزدیک می‌شوید بهتر است میزان مصرف مواد قندی را کاهش دهید. باید بدانید که میزان ترشح بزاق در خواب کاهش پیدا می‌کند و مواد قندی بر روی دندان‌ها می‌ماند.

استفاده از نخ دندان به منظور مراقبت از دندان کودکان

شاید برای شما جای سوال باشد که آیا برای مراقبت از دندان کودکان نخ دندان لازم است ؟ در جواب به اسن سوال باید بگوییم بله به منظور مراقبت از دندان کودکان باید یک بار در روز یعنی شب‌ها بعد از مسواک زدن از نخ دندان استفاده کنند. پوسیدگی دندان‌های شیری معمولاً بین دندانی است. از آنجایی که مسواک نمی‌تواند این نقاط، به ویژه بین دندان‌های عقبی را تمیز کند، تا سن دو و نیم سالگی که تمام دندان‌ها در می‌آید و فاصله بین آنها بسته می‌شود، حتماً باید از نخ دندان استفاده کرد. استفاده از نخ دندان بسیار ساده است و چند ثانیه بیشتر وقت نمی‌گیرد، اما کودک را از پوسیدگی‌های شایع بین دندانی “نامرئی” نجات می‌دهد.

چگونگی تمیز کردن دهان نوزاد

تاکید میکنیم بهداشت و مراقبت از دندان کودکان از همان دوران نوزادی لازم است مود توجه قرار گیرد این امر درست است که هنوز نمی‌توانید از مسواک و خمیردندان استفاده کنید، اما می‌توانید از یک گاز پانسمان نازک یا یک دستمال بسیار نرم و تمیز یک‌بارمصرف برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید.

 این کار را می‌توان حتی از چند روز بعد از تولد هم شروع کرد و ادامه داد تا باکتری‌ها پاک و از چسبیدن آنها به لثه‌ها جلوگیری ‌شود. همچنین باکتری‌ها پلاک‌هایی به جا می‌گذارند که می‌توانند وقتی دندان‌های کودک درآمدند به آنها آسیب بزنند، پس لثه‌های نوزادتان را به ویژه پس از تغذیه و قبل از خوابیدنش تمیز کنید و با درآمدن اولین دندان نیز استفاده از مسواک را شروع کنید.

برای تمیز کردن دهان نوزادتان می‌توانید طبق راهنمایی زیر عمل کنید:

• دست‌هایتان را تمیز بشویید.
• دست‌ها را با یک حولهٔ تمیز خشک کنید؛ نه حوله‌ای که روی مبل یا تخت افتاده است.
• از یک گاز پانسمان ظریف نو و نرم برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید.
• آن را مرطوب کنید، دور انگشتتان بپیچید و خیلی آرام و با ملایمت روی لثه‌های کودک بکشید.
• این کار را به آرامی انجام دهید تا هیچ زخم، خراشیدگی یا قرمزی به وجود نیاید.
• بعد از استفاده آن را دور بیندازید و دوباره استفاده نکنید.
• حداقل یک بار در روز این کار را تکرار کنید.

نکاتی مهم برای پیشگیری و مراقبت از دندان کودکان در سنین مختلف

در یک بررسی کلی میتوان روش های مراقبت از دندان کودکان در سنین مختلف را در یک دسته بندی کلی مطرح کرد اما به خاطر داشته باشید رعیات نکاتی ساده مثل بعد از اتمام نوشیدن، بطری را از کودک بگیرید. نوزاد خود را با بطری به رختخواب نبرید. برای جلوگیری پوسیدگی دندان های کودکان استفاده از شیرینی جات و غذاهای چسبنده و نوشیدنی های شیرین را برای آنها محدود نمائید از جمله نکات که میتواند سلامت و بهداشت دهان و دندان را تامین نمایند.

نکات مراقبتی تا 2 سالگی

• پس از غذا دادن، لثه ها را با یک گاز استریل پاک کنید. این کار کمک خواهد کرد که لثه ها از پوشش چسبنده ای به نام پلاک که می تواند باعث پوسیدگی دندان شود پاک شوند.
• نوبت اول مراجعه به دندانپزشک باید بعد از یک سالگی باشد.

نکات مراقبتی 3 تا 5 سالگی

از 3 سالگی، روزی 2 بار مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید، تنها به اندازه یک نخود توصیه می شود. مطمئن شوید که کودک شما پس از مسواک زدن خمیر دندان را تف می کند. به محض حس رویش دومین دندان، استفاده از نخ دندان را شروع کنند.
تلاش کنید کودک شما عادت مکیدن شست دست و پستانک را از 4 سالگی به بعد ترک کند.
هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید، تا دندان های کودک شما معاینه شود.

نکات مراقبتی 6 تا 9 سالگی

استفاده از نخ دندان را به محض احساس رویش اولین دندان فرزندتان شروع کنید. اجازه دهید بداند که افتادن دندان ها امری طبیعی است، به این صورت دندان های دائمی آغاز به رویش می کنند. تا زمانی که به تنهایی قادر به رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان خود نیستند، شما باید در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن کودکان به آن ها کمک کنید. همیشه باید توجه ویژه ای به دندان های عقبی آن ها داشت، چون امکان تجمع پلاک در آن مناطق بیشتر است.

نکات مراقبتی 10 تا 12 سالگی

کودکانی که ورزش می کنند برای حفاظ از دندان ها استفاده کنند.

نکات مراقبتی 13 سال به بالا

والدین می توانند با یادآوری اینکه لبخند (دندان های) زیبا و بوی خوش دهان، نوجوانان را برای رسیدن به ظاهر و احساسی زیباتر کمک می کنند ، آن ها را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنند.

حتما بخوانید : مراقبت از دندان مصنوعی – بایدها و نبایدها

روش های پیشگیرانه برای حفظ سلامت دندان کودکان

برای مراقبت از دندان های کودکان، پیشگیری از آسیب دیدگی دندان ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. برخی از اقدامات پیشگیرانه برای حفظ سلامت دهان و دندان کودکان عبارتند از:

1- جرم گیری دندان و معاینه دندان ها

سن یک تا دوسالگی بهترین زمان برای مراجعه به مطب دندانپزشکی برای چکاپ دندان های کودکان شماست. دندانپزشک با بررسی دندان ها و جرم گیری می تواند مانع از بروز آسیب های دندان در سنین بزرگسالی گردد.

2- فیشور سیلانت تراپی

از جمله روش هایی که برای مراقبت از دندان کودکان مورد تاکید است روش فیشور سیلانت تراپی است . برای فیشور سیلانت تراپی، دندانپزشک با صاف کردن شیار های عقبی دندان ها مانع از تجمع بیش از اندازه پلاک برروی این شیارها می شود.

3- فلوراید تراپی

یکی از روش های مهم در مراقبت از دندان کودکان روش فوراید تراپی است این روش جهت پیشگیری و کاهش پوسیدگی دندان برای کودکان انجام می شود. به این صورت که دندانپزشک میزان فلوراید مورد نیاز برای کودک را به شکل ژل و یا فوم روی دندان او قرار می دهد.

به اهمیت آشنایی کودک با مطب توجه داشته باشید

به خاطر داشته باشید بخش مهمی از مراقبت از دندان کودکان اهمیت به آشنایی کودک با محیط دندانپزشکی است . این نکته که لازم است برای داشتن مراقبت های صحیح و اصولی توسط دندانپزشک ویزیت شود .هیچ مشکلی نیست که کودکانتان را همراه خودتان به مطب دندانپزشکی ببرید، حتی اگر فرزندتان خیلی کوچک است. این شانس به آن ها داده می شود تا با این فضای متفاوت آشنا شود، با صداها، بوها، در واقع با این محیط بزرگ می شوند و ارتباط برقرار می کنند. همچنین به آن ها کمک می شود تا در آینده خودشان تصمیم رفتن به دندانپزشکی را بگیرند.

مجددا تاکید میکنیم که شاید شما نیز فکر می‌کنید اولین مراجعه شما به دندان پزشکی باید بعد از بروز دندان درد یا حتی بوی بد دهان و علائمی است که نشان دهد دندان کودک در حال پوسیده شدن است. این تصور اشتباه است و اولین مراجعه شما به دندانپزشک باید در سن 6 ماهگی تا 1 سالگی کودک باشد که با معاینه لثه و دندان‌هایی که تازه درآمده توصیه‌های لازم را برای جلوگیری از پوسیدگی و آسیب به دندان‌ها با توجه به معاینات انجام شده، به شما ارائه شود.بعد از این که برای اولین بار این معاینه صورت گرفت، برای بررسی وضعیت کلی به طور مرتب هر 6 ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید.