آمالگام دندان قدیمی ترین ماده پركننده دندان

آمالگام دندان چیست ؟

آمالگام دندان قدیمی ترین ماده پركننده دندان می باشد كه هنوز هم مورد استفاده بوده و كارآیی زیادی دارد. آمالگام یک ماده پرکردنی غیر همرنگ است که به معنای مخلوطی از چند فلز است. معمولا پنجاه درصد از وزن آمالگام دندانی را عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می‌دهد. این فلزات با هم مخلوط شده و ترکیب پایداری را تشکیل می‌دهند که دارای استحکام مناسبی جهت پر کردن حفرات دندانی خواهد بود.رنگ آمالگام بعد از پر کردن دندان، تیره و نقره ای رنگ میشود.

اولین آمالگامها در اوائل قرن نوزدهم (سال ۱۸۱۹) به دندانپزشكی عرضه شد. آمالگام دندانپزشکی به دلیل ظاهر نقره مانند خود به عنوان “پر کننده ی نقره ای” شناخته می شود. امروزه برای پر کردن و ترمیم دندان‌هایی که دچار پوسیدگی شده‌اند، دو ماده آمالگام یا کامپوزیت مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب از بین این دو ماده می‌تواند کمی گیج کننده باشد؛ بویژه برای آمالگام که نام آن کم‌تر به گوش خورده و کم‌تر کسی می‌داند که آمالگام چیست.

انواع گوناگون آمالگام دندان

شاید ندانید اما ماده پرکردنی آمالگام دارای انواع مختلفی است که هر کدام با ترکیب و میزان خاصی از مواد تشکیل شده است . هرچند برخی از این انواع نسبت به گذشته کمتر مورد استفاده است ولی هنوز در برخی از مواقع از این انواع بعنوان پرکردنی دندان استفاده میشود ، این انواع عبارتند از :

1- آمالگام های کم مس

این نوع قبل از اوایل دهه 60 قرن 20 حداکثر کاربرد را داشته اند و به دلیل داشتن (قلع-جیوه) مستعد کروژن هستند و به دلیل این کروژن تخریب سریع ترمیم هایی که از این ماده در آن استفاده شده است را ایجاد می کند. امروزه آاز این نوع کم مس بسیار کم استفاده می شود.

2- آمالگام های پر مس

افزودن مس در حد 12 درصد یا بیشتر منجر به ایجاد آمالگام پر مس می شود. گاهی لایه های حاصل از کروژن می تواند موجب مسدود سازی اطراف ترمیم شود و کاهش فرآورده های کروژن موجب کاهش شکل گیری این لایه می شود. این مواد توانسته اند بیش از 12 سال کارآیی لازم را داشته باشند. این نوع در اشکال کرو یا مخلوط( Admixed ) می باشد.

3- آمالگام کروی(spherical )

در این نوع ذرات آلیاژ گرد و کوچک است و به دلیل شکل کروی آن ها ماده ی حاصله با حداقل فشار نیروی متراکم کننده در داخل حفره متراکم می شود و این مزیت همراه با استحکام اولیه ی بالای آن باعث می شود ماده ای ساخته شود که به خوبی مناسب ترمیم های خیلی بزرگ است و از آن برای ترمیم های زیرساخت پروتز های ثابت و یا ترمیم های پیچیده می توان استفاده کرد.

4- آمالگام ادمیکس

این نوع دارای ذرات آلیاژ با اشکال غیرمعمول و اندازه های متفاوت است که گاهی ترکیبی از ذرات کروی با ذرات دیگر می باشد. به دلیل شکل غیرمعمول بسیاری از این ذرات توده ای ایجاد می شود که نیازمند نیروی کندانس بیشتری است و این فشار سنگین کندانس باعث می شود که نوار ماتریکس به خوبی با نقطه ی تماس پروگزیمال مماس شود.

حتما بخوانید : دندان اضافی کودکان چه مشکلاتی به همراه دارد ؟

مزایا و معایب استفاده از آمالگام دندان کدام است ؟

آمالگام دندان و استفاده از آن به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد پرکننده دندان دارای مزایا و معایبی است که اطلاع از این مزایا و معایب میتواند برای شما سازنده باشد ، از مهمترین مزایا و معایب این روش درمانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

الف – مزایای آمالگام دندان

از جمله مزایای استفاده از آمالگام دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

1- استحکام و دوام:

استحکام و دوام بالای آمالگام دندان برای مدت طولانی به حساب می‌آید. به همین دلیل، دندانپزشکان برای پر کردن دندان‌های آسیا (مولر)، پرکردگی‌های وسیع و یا افرادی که دچار دندان قروچه و سایش شدید دندان شده‌اند، تمایل بیشتری به ترمیم با آمالگام دارند. آمالگام ممکن است برای مدت زمان ۱۰ تا ۱۵ و یا حتی ۲۰ سال ماندگار باشد.

2- مهر و موم کردن درزها

آمالگام دندان به خوبی تمامی درزهای ریز بین خود و دیواره دندان را پر می‌کند و به همین دلیل، جلوی نفوذ عوامل پوسیدگی‌‌ زا و باکتری‌ها را به بخش‌های عمیق دندان خواهد گرفت.

3- مقرون به صرفه بودن

بهتر است بدانید که استفاده از آمالگام برای پر کردن دندان ارزان‌ترین راه درمان حفره و پوسیدگی دندان محسوب می‌شود.

ب – معایب آمالگام :

آمالگام دندان هرچند دارای مزایای قابل توجهی است اما این ماده پرکردنی دندان دارای معایبی نیز میباشد که از مهم ترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

1- ظاهر و رنگ ناخوشایند

ظاهر ناخوشایند آمالگام دندان که به صورت لکه‌های بزرگ و نقره‌ای قابل مشاهده می‌باشد. بعضی از بیماران با وجود توصیه موکد دندانپزشک مبنی بر ترمیم دندان با آمالگام، صرفا به خاطر مسئله زیبایی، ترمیم دندان با کامپوزیت را ترجیح می‌دهند.

2- خاصیت رسانایی آمالگام دندان

این خاصیت آمالگام دندان به عنوان یک آلیاژ فلزی است که سرما و گرما را بهتر منتقل می‌کند. در نتیجه، برخی بیماران حساسیت بیشتری را در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی‌های سرد گزارش می‌کنند که البته معمولا پس از مدتی (گاه یک تا دو ماه) این حساسیت برطرف یا محدود می‌شود.

از آمالگام دندانی برای ترمیم چه بخش هایی استفاده میشود ؟

دیگر از آمالگام به عنوان ماده ی ترمیمی جهت ضایعات کوچک دندان های آسیای بزرگ و کوچک استفاده نمی شود و به دلیل استحکام و سهولت کاربرد آن یک مورد ماده عالی برای ترمیم ضایعات بزرگ است.

عموما آمالگام در موارد زیر استفاده می شود:

• ترمیم های کلاس I,II,V
• به عنوان زیر ساخت
• ترمیم های مهارکننده ی پوسیدگی

مقاومت به سایش آمالگام بیشتر از کامپوزیت است و بنابراین در نواحی که نیروهای سنگین اکلوزالی وارد می شود استفاده می شود و ضمنا وقتی تماس های اکلوزال دندانی به طور کلی بازسازی می شود انتخابی مناسب است.

در کل ایزولاسیون محیط عمل در زمان استقرار کامپوزیت از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است مگر زمانی که آمالگام به عنوان نوعی ماده ترمیمی اتصال یابنده استفاده شود. استقرار و پرداخت آمالگام بسیار ساده تر از کامپوزیت است.

موارد عدم تجویز آمالگام در نواحی است که از لحاظ زیبایی اهمیت دارند مثل دندان های قدامی، پرمولرها و در بعضی از بیماران آسیاهای بزرگ عدم تجویز دارند. در بیماران آلرژیک به آلیاژ نباید آمالگام استفاده شود. در مواردی که کامپوزیت از نظر کانزرواتیو بودن ساختمان دندانی قابل استفاده است نباید آمالگام استفاده کرد.

چرا از جیوه در آمالگام استفاده می شود؟

تقریبا نیمی از آمالگام را جیوه ی مایع و نیمی دیگر را یک آلیاژ پودری متشکل از نقره، قلع و مس تشکیل می دهد. جیوه برای اتصال ذرات آلیاژ به یکدیگر و ایجاد ماده ای قوی، با دوام  و جامد استفاده می شود. خواص منحصر به فرد جیوه (در دمای اتاق مایع است و بخوبی با پودر آلیاژ اتصال می یابد) آن را به یک جزء مهمی از آمالگام دندانی که منجر به دوام آن می شود، تبدیل کرده است.

هزینه پرکردن دندان با آمالگام چه میزان است ؟

آیا جایگزینی برای آمالگام دندان وجود دارد ؟

در جواب این سوال با بگوییم بله مواد دیگری نیز می توانند برای پر کردن حفره های ناشی از پوسیدگی دندان مورد استفاده قرار گیرند. مانند آمالگام دندان ، از این مواد برای پر کردگی و بازگرداندن سطح biting دندان که توسط پوسیدگی آسیب دیده است، استفاده می شود. دندانپزشک شما می تواند بر اساس محل حفره در دهان و میزان پوسیدگی دندان مورد نظر، بهترین گزینه ی درمانی را به شما معرفی و انتخاب کند.

جایگزین های آمالگام به عبارتند از :

• رزین کامپوزیت فیلینگ
• سمان گلاس آینومر فیلینگ

هر یک از مواد ترمیمی دارای مزایا و معایبی هستند.

حتما بخوانید : بایدها و نبایدهای استفاده از خمیر دندان زغالی

آمالگام دندان مورد تایید چه سازمان‌هایی قرار دارد؟

انجمن دندانپزشکی آمریکا ADA، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها (CDC)، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) همه معتقد هستند که با توجه به شواهد علمی متقن، آمالگام دندانی ماده پر کردنی مطمئن، ایمن و مؤثری برای ترمیم پوسیدگی‌های دندانی است. به تازگی Mayo clinic اظهار داشته که آمالگام دندانی ماده‌ای ایمن و ماندگار جهت پر کردن دندان‌هاست.

آن‌ها همچنین نشان داده‌اند که انواع متفاوتی از جیوه وجود دارد. نوعی از جیوه (methyl mercury) که در آب یافت می‌شود و ممکن است توسط ماهی‌ها ساخته شود، می‌تواند در شرایط خاص و در صورتی که مقدار زیادی آن خورده شود، به مسمومیت و مشکلاتی برای سلامتی افراد بیانجامد. این جیوه یا همان methyl mercury کاملاً با جیوه موجود در آمالگام متفاوت است.

نتایج تحقیقات Mayo clinic و ADA در زمینه آمالگام دندان

Mayo cliاین نکته را به خاطر بسپارید که بهترین ماده پر کردنی دندان، پر نکردن دندان است. به بیان دیگر بهتر آن است که دندان پوسیده نشود تا نیازمند ترمیم نشود. همواره پیشگیری بهترین درمان است. اگر نکات زیر را رعایت کنید، به نحوه مؤثری ریسک ایجاد پوسیدگی را در دندان‌های خود کاهش می‌دهید:nic مجموعه‌ای متشکل از 3300 پزشک، محقق، پژوهش‌گر و دانشمند است که علاوه بر کار درمانی به امر پژوهش نیز مشغول است.

در سال 1889 بنیان‌گذاری شده و در ایالت مینه سوتای ایالات متحده آمریکا واقع شده است. ADA از پژوهش‌ها و تحقیقات در زمینه مواد دندانی حمایت می‌کند و مطمئن باشید چنانچه مجموعه‌های علمی و یا نهادهای نظارتی و دولتی، تشخیص بدهند که ماده دندانی مخصوصی، ایمنی لازم را جهت درمان دندانپزشکی ندارد، سریعاً از سوی ADA اعلام خواهد شد.

این نکته را به ذهن بسپارید که هدف عالی و غایت دندانپزشک شما، سلامتی و ایمنی شماست. به همین دلیل است که ADA شما را تشویق می‌کند که حتماً در مورد ترمیم دندان‌هایتان با دندانپزشک صحبت کنید تا آگاه شوید چه انتخاب‌هایی پیش رو است و کدام ماده دندانی بهترین اثر را برای شما دارد.

بهتر است بدانید

تصمیم گیری در مورد اینکه از چه نوع ماده ای برای درمان پوسیدگی دندان استفاده شود، یک انتخاب است که باید توسط شما و دندانپزشکتان اتخاذ شود. اینکه این پرکردنی مربوط به کدام یک از دندانهای شماست و آیا استفاده از این ماده پرکردنی برای شما مناسب است یا خیر و همچنین سطح بودجه و هزینه ای که شما میخواهید برای دندان خود داشته باشید ، همه اینها مواردی هستند که به انتخاب شما در انتخاب نوع ماده پرکردنی دندان کمک میکنند.

اما به خاطر داشته باشید مراقبت های اصولی از بهداشت دهان و دندان و همچنین مراجعات منظم و دوره ای به دندانپزشک همگی میتوانند به حفظ سلامتی و بهداشت شما کمک ویژه ای داشته باشند و از پوسیدگی دندان و یا حتی آسیب رسیدن به عصب و ریشه ها جلوگیری کند .</p