آبسه لثه چیست و چه درمانی دارد ؟

آبسه لثه چیست ؟

آبسه لثه زمانی اتفاق می افتد که باکتری های موجود در دهان منجر به بروز عفونت در فضای بین دندان و لثه ها شوند. برخی آبسه های لثه ناشی از بیماری های پریودنتال هستند، که در نتیجه بهداشت ضعیف دهان و دندان ها بوجود می آیند. آبسه لثه می تواند در نتیجه پاکت پریودنتال عمیق نیز ایجاد شود. پاکت پریودنتال فضایی است که در نتیجه بیماری لثه اطراف دندان ها شکل می گیرد. باکتری می تواند در این فضا زندگی کند. در صورتی که غذا و پلاک در این فضا پنهان شوند، باکتری می تواند رشد کند.

دلایل ایجاد آبسه لثه چیست ؟

آبسه لثه زمانی ایجاد می شود که باکتری های موجود در دهان، در فضای بین دندان ها و لثه، عفونت ایجاد کنند. پریودنتیت و بیماری های پریودنتال نیز می توانند باعث ایجاد آبسه لثه شوند. بیماری پریودنتال، معمولا در اثر رعایت نکردن بهداشت دهان به وجود می آید.

بیماری پریودنتیت (periodontitis disease)، به التهاب بافت نرم دهان در اثر تجمع پلاک در زیر لثه ها، گفته می شود. پلاک (plaque)، لایه ای چسبنده، نازک و پر از باکتری است. اگر این لایه چسبنده به وسیله مسواک و نخ دندان از روی دندان ها پاک نشود، تجمع پیدا می کند. تجمع پلاک، باعث عفونت بافت های اطراف می شود. در نتیجه این عفونت، آبسه نیز می تواند تشکیل شود.

پاکت های پریودنتال عمیق نیز در ایجاد آبسه لثه نقش دارند. پاکت پریودنتال (periodontal pocket)، فضایی است که در اثر بیماری لثه، در اطراف دندان ها ایجاد می شود. باکتری به راحتی در این فضاها تجمع پیدا می کند. اگر مواد غذایی و پلاک وارد این فضا ها شوند، احتمال رشد باکتری افزایش می یابد.

ضعف سیستم ایمنی، می تواند ایجاد این آبسه ها را آسان تر کند؛ چراکه در این شرایط، بدن توانایی مقابله با عفونت را ندارد. فاکتور های متعددی در ضعیف کردن سیستم ایمنی نقش دارند؛ مانند خستگی، استرس و یا ابتلا به بیماری های مزمن.

علائم آبسه لثه کدام است ؟

علائم و نشانه‌های آبسه لثه شامل موارد زیر است:

• درد در ناحیه آسیب دیده هنگام گاز زدن مواد غذایی
• درد در ناحیه آسیب دیده هنگام لمس
• حساسیت به غذای سرد و گرم و مایعات
• بدمزه شدن غذاها در دهان
• تب
• احساس ناخوشایندی عمومی
• دشواری در باز کردن دندان
• مشکلات بلع
• بیخوابی

علامت اصلی آبسه لثه و دندان درد است. این درد ممکن است یک درد شدید باشد که معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود. و طی ساعت ها یا روزهای بعدی شدیدتر می شود. در بعضی موارد، درد ممکن است به گوش، فک و گردن گشترش پیدا کند.

حتما بخوانید : خونریزی لثه در بارداری چه درمانی دارد ؟

آبسه لثه چه مشکلاتی ایجاد میکند ؟

نباید به آبسه لثه بی توجهی کرد. اگر به موقع نسبت به درمان آن اقدام نشود، عفونت به بخش های عمیق تر لثه گسترش می یابد و می تواند دندان ها و استخوان های اطراف را درگیر کند. در این صورت، میزان درد و التهاب افزایش پیدا می کند. حتی ممکن است عفونت به بخش های دیگر صورت و بدن راه پیدا بکند. در موارد نادر، عفونت لثه وارد جریان خون می شود و می تواند مشکلات جدی و کشنده ای مانند سپسیس (sepsis) ایجاد کند. علائم سپسیس عبارتند از:

• دمای بالای 38 درجه سانتی گراد
• تنگی نفس
• درد ناحیه شکم
• تند شدن ضربان قلب

نحوه تشخیص آبسه لثه چگونه است ؟

دندانپزشک معمولا در ابتدا بیمار را معاینه می‌کند تا بتواند علائمی از این بیماری پیدا کند. همچنین، یک سری سوالات از بیمار خود می‌پرسد تا بتواند از این طریق، سر نخ‌هایی از وجود آبسه لثه در دهان وی پیدا کند. بعد از اینکه معاینه خارج دهانی صورت گرفت، به سراغ معاینه بافت‌های داخل دهان می‌رود. اگر آبسه‌ای روی بافت لثه وجود داشته باشد، قطعا همراه با یک سری علائم است که می‌توانند در تشخیص آن، به دندانپزشک کمک کنند. در چنین شرایطی معمولا بیمار از وجود درد، عفونت و چرک در دهان خود شکایت‌‌هایی می‌کند. وجود این علائم در کنار مشاهده کلینیکی دهان بیمار، می‌تواند به تشخیص قطعی آبسه لثه کمک کند.

درمان آبسه لثه چگونه است ؟

بهتر است بدانید که مشکل آبسه لثه بدون انجام درمان های لازم بر طرف نمی شود. حتی گر آبسه از بین برود، بترکد یا چرک آن خارج شود و به این ترتیب درد شما متوقف شود، باز هم نیاز به درمان های حرفه ای دندان پزشکی وجود دارد. درمان آبسه دندان شامل موارد زیر می شود:

1- درمان فوری پوسیدگی ها و آسیب های وارد شده به دندان ها :

هدف درمان آبسه لثه و دندان در این رابطه شامل خارج کردن چرک آن، ریشه کن کردن و متوقف کردن پخش شدن عفونت در بدن، نجات دندان (در صورت امکان) و پیشگیری از خطرات احتمالی مربوط به آن است.

2- آنتی بیوتیک ها :

استفاده از آنتی بیوتیک ها می تواند موادی که باعث ایجاد آبسه شده است را از بین ببرد و به بدن برای ترمیم دندان و استخوان کمک کند. دندان پزشک شما معمولاً از چرک خشک کن دندان در هنگام مواجه شدن با آبسه دندان استفاده می کند که رایج ترین نوع آنتی بیوتیک ها پنی سیلین است. تجویز آنتی بیوتیک معمولاً پس از بررسی عکس رادیولوژی برای تایید وجود عفونت دندان انجام می شود. آنتی بیوتیک های تجویز شده برای آبسه دهان و دندان معمولاً در کنترل آن موثر هستند و به این ترتیب اکثر علایم مربوط به این مشکل معمولاً ظرف مدت دو روز کاهش پیدا کرده و از بین می رود.

همچنین آبسه لثه معمولاً پس از پنج روز درمان آنتی بیوتیک بهبود پیدا می کند. اگر عفونت، محدود به ناحیه دچار آبسه باشد، ممکن است نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ها وجود نداشته باشد. به هر حال، اگر عفونت در دندان های مجاور، فک یا سایر نواحی بدن پخش شده باشد، احتمالاً دندان پزشک از آنتی بیوتیک ها برای توقف پخش عفونت در بدن استفاده می کند. علاوه بر این تجویز آنتی بیوتیک در مواردی که سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد نیز امکان پذیر است.

3- دهان شویه با آب نمک گرم :

اگر یک آبسه دندان خود به خود بترکد، دهان شویه با آب نمک گرم می تواند در تسکین و آرام کردن شما موثر باشد و دهان شما را تمیز کرده و باعث خارج شدن چرک باقیمانده از آن تا زمانی شود که شما بتوانید با دندان پزشک خود ملاقات کنید. دندان پزشک همچنین ممکن است به شما پیشنهاد کند از دهان شویه با آب نمک گرم در طول دوره ریکاوری برای کاهش ناراحتی های احتمالی و نیز تسریع در بهبودی استفاده کنید.

4- مسکن های درد موجود در داروخانه ها :

قرص های مسکن درد همچون ایبوپروفن می تواند به کاهش ناراحتی های شما در زمان بهبود ناحیه مورد نظر کمک کند. به هر حال، با وجودی که این داروها می تواند درد را تسکین دهد، نمی تواند آبسه دندان شما را درمان نماید. به همین خاطر نیاز است که شما با دندان پزشک برای اقدامات مراقبتی مناسب تماس بگیرید.

5- عصب کشی دندان :

عصب کشی و ترمیم ریشه دندان می تواند به کاهش عفونت و نجات دندان شما کمک کند. نحوه عصب کشی دندان شامل خارج کردن پالپ آسیب دیده دندان و خارج کردن چرک آبسه دندانی است. ساقه پالپ دندان و کانال های ریشه دندان در ادامه پر شده و پوشانده می شوند و سپس روی دندان روکش قرار می گیرد.

جراحی عصب دندان برای درمان آبسه دندان همچنین ممکن است برای حذف هر گونه بافت ریشه آسیب دیده پس از بر طرف شدن عفونت دندان مورد استفاده قرار گیرد. این روش فقط زمانی برای بیمار توصیه می شود که ساختار دندان کافی برای استفاده از یک ترمیم دائمی بر روی دندان باقی مانده باشد.

6- کشیدن دندان آسیب دیده :

اگر دندان امکان ترمیم و روت کانال تراپی و درمان را از طریق عصب کشی وجود نداشته باشد، لازم است که دندان کشیده شود. در این حالت دندان پزشک دندان را کشیده و آبسه دهان و دندان را به منظور حذف عفونت از چرک خالی می کند. دندان پزشک در ادامه از کورتاژ برای حذف تمام بافت های نرم آسیب دیده در ناحیه مورد نظر استفاده می کند. به این ترتیب با کشیدن دندان و تمیز کردن ناحیه آسیب دیده امکان بهبود بیمار فراهم می شود.

7- عمل جراحی :

هنگامی که آبسه لثه و یا دندان در سطح دهان یا گردن پخش شود، ممکن است نیاز به خارج کردن چرک آن در اطاق عمل، تحت بی هوشی عمومی وجود داشته باشد. علاوه بر این، اگر یک آبسه دندان درمان نشود، یا پس از عصب کشی دندان بزرگتر گردد، شما به احتمال زیاد نیاز به جراحی و پر کردن سر های ریشه دندان و نیز نمونه برداری از آن برای تشخیص مشکل خواهید داشت.

حتما بخوانید : لیفت لثه یا ژنژیوکتومی چیست ؟

مراقبت های لازم بعد از درمان آبسه لثه چگونه است ؟

باید پس از درمان آبسه لثه ، دستورالعمل‌های دندانپزشک را جدی بگیرید تا این عفونت دوباره عود نکند. به خاطر داشته باشید ، مراقبت های بعد از درمان به اندازه خود درمان مهم است و بی توجهی به نکات مراقبتی میتواند برای شما مشکلاتی به همراه داشته باشد ، پس حتما در مورد چگونگی این مراقبت ها با دندانپزشک خود مشورت داشته باشید . این دستورالعمل‌ها شامل موارد زیر است:

1. مصرف مسکن در صورتی که پس از برش ایجاد شده روی آبسه درد داشته باشید، بهتر از مسکن‌های تجویز شده استفاده نمایید.
2. مصرف آنتی بیوتیک باید برای جلوگیری از عود مجدد عفونت و چرکی شدن آبسه، از آنتی بیوتیک‌های تجویزی استفاده کنید.
3. خوردن غذاهای نرم غذاهایی مانند سوپ می‌توانند در بهبود وضعیت آبسه کمک کننده باشند.
4. رعایت بهداشت دهان دقت داشته باشید که اگر بعد از درمان از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید، دوباره بعد از چند مدت با چنین عارضه‎‌ای بر خواهید گشت.
5. پرهیز از خوردن خوراکی‌های شیرین این مواد خوراکی با توجه به میزان کربوهیدرات بالایی که دارند، می‌توانند فرصت خوبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کنند. همین موضوع سبب بروز عفونت و آبسه می‌شود.

روش های پیشگیری از آبسه لثه کدام است ؟

رعایت بهداشت دهان و دندان، قدم اول برای پیشگیری از بروز آبسه لثه است. رعایت بهداشت به معنی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم است. روزی 2 تا 3 بار، مخصوصا پس از پایان هر وعده غذایی، باید دندان ها را مسواک زد. با انجام این کار، از میزان پلاک جمع شده در زیر خط لثه کاسته می شود. همچنین، حداقل روزی یک بار باید از نخ دندان استفاده کرد.

مراجعه منظم و برنامه ریزی شده به دندان پزشک نیز، بسیار مهم است. هر شش ماه، دندان ها باید به طور تخصصی تمیز شوند. در این چکاپ های روتین، دندان پزشک دندان ها و لثه ها را معاینه می کند و در صورت تشخیص مشکل، سریعا نسبت به درمان آن اقدام می کند. بدین گونه، از بیماری و عفونت جلوگیری می شود.

پاسخ به سوالات شما

در مورد آبسه لثه سوالاتی پرتکراری وجود دارد که در ادامه به مهم ترین این سوالات جواب های کوتاه و ساده ای داده ایم ، این سوالات عبارتند از :

1. آیا آبسه لثه به خودی خود از بین می‌رود ؟

   خیر، عفونت لثه نیاز به اقدامات خاصی توسط دندانپزشک دارد و در صورت عدم مراجعه، از بین نخواهد رفت.

2. آبسه لثه سفت است یا نرم ؟

   معمولا در صورت لمس آبسه لثه، با قوام نرمی مواجه خواهید شد.

3. آیا چرک موجود در آبسه می‌تواند به صورت خود به خودی خارج شود ؟

   در صورتی که این آبسه به صورت خود به خود پاره شود، امکان خروج چرک نیز وجود دارد.

4. آیا برش ایجاد شده توسط دندانپزشک برای تخلیه آبسه لثه دردناک است ؟

   خیر، دندانپزشک قبل از این کار، از داروهای بی‌حسی استفاده می‌کند تا بیمار ناراحتی و دردی نداشته باشد.